Το ότι τα όνειρα μπορούν να αποκαλύψουν μια ανισορροπία στην υγεία μας, να διαγνώσουν μια ασθένεια πολύ πριν αυτή κάνει την εμφάνισή της με εξωτερικά συμπτώματα, δεν είναι κάτι πού μάθαμε πρόσφατα, μελετώντας την ονειρική δραστηριότητα με τα φώτα και την μεθοδικότητα της σύγχρονης επιστήμης. Από πολύ παλιά, ο άνθρωπος παρατήρησε και κατάλαβε ότι μπορεί τα όνειρα να χρησιμεύσουν σαν διαγνωστικό μέσο, αλλά και να βοηθήσουν στην θεραπεία με διάφορους τρόπους. Αυτή η πίστη ήταν ιδιαίτερα έντονη και στην αρχαία Ελλάδα, όπως επίσης και την Κίνα, την Αίγυπτο και την Ινδία. Ο Αριστοτέλης (384 - 322 π.Χ.), ο μεγάλος αυτός φιλόσοφος, είχε ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα όνειρα. Το τέταρτο βιβλίο του μνημειώδους έργου του Μικρών Φυσικών, με τίτλο Περί Ενυπνίων, ο Αριστοτέλης το αφιέρωσε στα όνειρα. Ανέπτυξε τις ιδέες του για τον ονειρικό κόσμο και κατέγραψε την θεωρία του για το τι σημαίνουν τα όνειρα, γιατί ονειρεύεται ο άνθρωπος και για την φύση της ονειρικής κατάστασης. Υποστήριξε θερμά ότι τα όνειρα αντανακλούν την σωματική εικόνα και κατάσταση και συνεπώς, ένας ερμηνευτής ονείρων θα μπορούσε να διαγνώσει μια ασθένεια μέσα από αυτά.

Το ίδιο πίστευε και ο Ιπποκράτης ( 460-357 π.Χ.), ο θεμελιωτής της ιατρικής επιστήμης. Έτσι, ο αρχαίος Έλληνας επιζητούσε βοήθεια και θεραπεία από τα όνειρά του, κάτι πού γνωρίζουμε σήμερα από τις αναφορές για τις λατρευτικές παραδόσεις, ιδιαίτερα αυτές πού αφορούν τον Ασκληπιό και τους λατρευτικούς ναούς του, τα Ασκληπιεία.



Ο αρχαίος Έλληνας πού ήθελε να προκαλέσει ένα όνειρο πού θα του υπεδείκνυε την θεραπεία, προετοιμαζόταν για τρεις ημέρες. Πήγαινε σε ένα από τα Ασκληπιεία, πού, κατά την ελληνιστική περίοδο ήταν γύρω στα διακόσια, με μεγαλύτερο και πιο φημισμένο αυτό της Επιδαύρου. Νήστευε το κρέας, το ψάρι και τα πουλερικά, ενώ απείχε από το σεξ. Τις δύο τελευταίες ημέρες έπινε μόνο νερό και τίποτα άλλο. Έπρεπε να κάνει μια θυσία με ένα ζώο, καθώς και να εκτελέσει διάφορα τελετουργικά. Ζητούσε από τον Ασκληπιό να του φανερωθεί και να τον θεραπεύσει. Το βράδυ, ξάπλωνε πάνω στο δέρμα του ζώου πού θυσίασε και κοιμόταν. Οι ιερείς ήταν εκεί να τον βοηθήσουν να εκτελέσει τις τελετουργίες και να ερμηνεύσουν τα όνειρα πού είδε την συγκεκριμένη βραδιά. Σε κάποια όνειρα, εμφανιζόταν ο ίδιος ο Ασκληπιός και ακουμπούσε ή απλώς έδειχνε το πάσχον μέρος του αρρώστου. Ένα τέτοιο όνειρο σήμαινε και την θαυματουργή θεραπεία του ασθενή. Σε άλλα, εμφανιζόταν σαν φίδι ή σαν σκύλος και, ανάλογα, οι ιερείς σύστηναν κάποια θεραπεία. Μεγάλη σημασία είχαν επίσης τα τρόφιμα πού εμφανιζόταν στο όνειρο, αλλά και η παρουσία του νερού.

Με την μεταλαμπάδευση του Ελληνικού πνεύματος , η λατρεία για τον Ασκληπιό και η πίστη για τα θεραπευτικά όνειρα, πέρασε και στους Ρωμαίους. Ο Γάλων από το Μπέργκαμο, ένας Ελληνορωμαίος φυσιολόγος, ανατόμος και θεραπευτής του 1ου αιώνα μ.Χ., κατέγραψε την περίπτωση ενός άντρα πού ονειρευόταν ότι το αριστερό του πόδι ήταν από μάρμαρο και δεν μπορούσε να το κουνήσει, και σύντομα έχασε την χρήση του ποδιού του, εξ αιτίας εγκεφαλικού επεισοδίου, αν και ο Γάλων το απέδωσε σε κυκλοφοριακό πρόβλημα. Σε έναν παλαιστή, πού ονειρευόταν ότι στεκόταν μπροστά στο πλήθος και αίμα έτρεχε από την κορυφή του κεφαλιού του, ο Γάλων διέγνωσε ότι είχε άμεση ανάγκη να του γίνει αφαίμαξη αίματος. Ο παλαιστής υπέφερε από ένα εσωτερικό αιμάτωμα στην περιοχή των πλευρών του, πού είχε δημιουργηθεί από το επάγγελμά του. Η αφαίμαξη πού του έκανε ο Γάλων, τον ανακούφισε και ουσιαστικά τον θεράπευσε.

ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ

Το νερό και η φωτιά είναι δύο πολύ σημαντικά ονειρικά σύμβολα και για τούς Κινέζους και Θιβετιανούς, πού ανιχνεύουν συστηματικά τα όνειρα, με σκοπό την διάγνωση και την θεραπεία, ακόμα και στις μέρες μας. Γι΄ αυτούς, μια ανωμαλία στην ισορροπία των δύο αντίθετων και συμπληρωματικών δυνάμεων, του γιν και του γιάν, του αρσενικού και του θηλυκού, μπορεί να ανιχνευτεί από τον τρόπο πού εμφανίζεται το νερό και οι συγκεντρώσεις του, όπως μια λίμνη, θάλασσα, ποταμός ή ωκεανός, στα όνειρα. Ο θεραπευτής γιατρός θα ενδιαφερθεί ιδιαίτερα επίσης για όνειρα πού περιέχουν μέσα τους σύμβολα πού περιέχουν μέσα τους το στοιχείο της φωτιάς. Ανιχνεύουν επίσης προσεκτικά όλα τα όνειρα πού προκαλούνται από εμπύρετες καταστάσεις.

Σήμερα τα όνειρα αποτελούν ένα θαυμάσιο διαγνωστικό εργαλείο για την Ψυχιατρική. Φυσικά η αρχή έγινε με τον Σίγκμουντ Φρόιντ ( 1856- 1939), τον Αυστριακό ψυχίατρο και πατέρα της ψυχανάλυσης, όταν με την μελέτη του Η Ερμηνεία των Ονείρων, πού εκδόθηκε ακριβώς στην αρχή του εικοστού αιώνα, έβαλε τα όνειρα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος για την καινούργια επιστήμη πού γεννιόταν. Θεωρώντας τα όνειρα σαν την βασιλική οδό προς το ασυνείδητο, θεώρησε ότι η ανάλυση τους, η κατανόηση και η ερμηνεία τους είναι απαραίτητη για όποιον θέλει να βρει τις αιτίες και να θεραπεύσει μια ψυχοπαθολογική διαταραχή.

Στις μέρες μας, έχει γίνει πλέον αποδεκτό ότι οι λειτουργίες του οργανισμού συνδέονται και είναι άρρηκτα δεμένες με την ψυχολογική μας κατάσταση, ότι ο άνθρωπος δεν είναι απλώς μια ¨μηχανή¨ από σάρκα και αίμα αλλά ένα ενιαίο ψυχοσωματικό σύνολο. Γνωρίζουμε ότι όπως ο νους έχει την δύναμη να αρρωστήσει το σώμα, έχει την δύναμη και να το θεραπεύσει. Κανένας δεν αμφισβητεί τις θαυματουργές δυνάμεις πού κρύβονται μέσα μας και μπορούν να κινητοποιηθούν από πολλούς παράγοντες, κυρίως την θερμή πίστη και την ελπίδα. Είναι επίσης αποδεκτό και μη αμφισβητήσιμο το ότι τα όνειρα αντανακλούν την φυσιολογική, ψυχολογική και συνειδησιακή κατάσταση ενός ανθρώπου. Έτσι, μια και το υποσυνείδητο μας γνωρίζει καλύτερα από το συνειδητό για την κατάσταση του οργανισμού μας, μπορεί να ανιχνεύσει την αρχή ή την προδιάθεση μιας αρρώστιας, πολύ πριν το βεβαιώσουν και το διαπιστώσουν οι ιατρικές εξετάσεις.

ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΟΥΝ

Πολλές γυναίκες καταλαβαίνουν ότι είναι έγκυες επειδή είδαν ένα ανάλογο όνειρο, πριν ακόμα το βεβαιώσει το τεστ εγκυμοσύνης. Η συχνότητα μάλιστα αυτού του φαινομένου είναι πολύ μεγαλύτερη απ΄ ότι συνήθως πιστεύεται. Ο ψυχίατρος Γιουτζήν Ραίνκροφτ, του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ, δημοσίευσε μια έρευνα του τμήματός του, σύμφωνα με την οποία, σε ένα δείγμα 750 γυναικών, το 68 τοις εκατό (!) περίπου ήταν σίγουρες ότι είχε αρχίσει η εγκυμοσύνη τους πριν ακόμα κάνουν το ανάλογο τεστ. Απ΄ αυτό το ποσοστό, το 85 % το γνώριζε επειδή είδε ένα όνειρο πού περιείχε τουλάχιστον μια ονειρική σκηνή πού αφορούσε εγκυμοσύνη. Το καταπληκτικό είναι δε ότι οι υπόλοιπες γυναίκες, πού δήλωσαν ότι δεν ήξεραν ακριβώς πώς το γνώριζαν αυτό, δήλωσαν επίσης ότι δεν θυμούνται τα όνειρά τους. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορεί να αποκλειστεί ότι και εκείνες προειδοποιήθηκαν από κάποιο όνειρο, αλλά απλά δεν το θυμούνται.

Στο μεγαλύτερο ποσοστό τους όμως, μια ασθένεια θα εμφανιστεί σε ένα όνειρο με συμβολικό τρόπο. Θα είναι ένα όνειρο πού θα αφορά ίσως μια συγκεκριμένη περιοχή του σώματος ή θα δείχνει μια δυσλειτουργία πού θα παραπέμπει σε κάτι άλλο. Ένας αγρότης από το Νάσβιλλ του Τέξας, ονειρευόταν μια αντλία πετρελαίου στην αυλή του πού δεν λειτουργούσε καλά. Ενώ η άκρη της αντλίας ήταν βυθισμένη στο πετρέλαιο, από άλλο άκρο η ροή ήταν σχεδόν μηδαμινή. Η αντλία δεν λειτουργούσε καλά και φαινόταν επίσης σκουριασμένη. Το όνειρο αυτό, χωρίς να ξέρει και ίδιος το γιατί, τον έσπρωξε να κάνει ιατρικές εξετάσεις, πού αποκάλυψαν σοβαρή στένωση αρτηριών στην καρδιά του, πού αν δεν ανιχνευόταν έγκαιρα, σίγουρα θα γινόταν αιτία για ένα σοβαρότατο καρδιακό επεισόδιο. Το υποσυνείδητο γνώριζε αυτό το πρόβλημα και το ¨μετέδωσε¨ στο συνειδητό, με τον δικό του συμβολικό τρόπο.

Υπάρχουν όμως και οι εξαιρέσεις, όπου το μήνυμα δεν είναι καμουφλαρισμένο με συμβολικό τρόπο, αλλά είναι κυριολεκτικά εμφανές. Το πρόβλημα είναι αν το όνειρο γίνει κατανοητό και ερμηνευτεί σωστά. Ο Δρ. Τζέιμς Χαντφιλντ, στο βιβλίο του Όνειρα και Εφιάλτες ( Εκδόσεις Θυμάρι -1981) γράφει για έναν άντρα πού έβλεπε κατ΄ επανάληψη στον ύπνο του ότι έχει καρκίνο της γλώσσας. Του δημιουργήθηκε λοιπόν μια φοβία για την συγκεκριμένη ασθένεια πολύ πρίν εμφανιστεί και το ελάχιστο σύμπτωμα της. Του είχε γίνει έμμονη ιδέα, αλλά δεν ήθελε με κανένα τρόπο να υποβληθεί σε ιατρικές εξετάσεις. Μερικούς μήνες μετά, σχεδόν ένα χρόνο από την εμφάνιση των ονείρων, η ασθένεια εκδηλώθηκε φανερά. Γράφει ο Δρ. Χάντφιλντ: ¨… Ήταν απλή σύμπτωση; Ή ο φόβος για τον καρκίνο προκάλεσε τον ίδιο τον καρκίνο; Μήπως τελικά τα όνειρα και η φοβία οφείλοντας στο γεγονός ότι η διαδικασία του καρκίνου είχε ήδη αρχίσει απαρατήρητη, όντας αισθητή μόνο στο υποσυνείδητο και στα όνειρά του;… Οι αισθήσεις πού δημιουργούνται από τα πάσχοντα όργανα μπορούν να γίνουν υποσυνείδητα αντιληπτές όταν ονειρευόμαστε, όχι όμως και όταν είμαστε ξύπνιοι.¨